چکش آسیاب (Hammer Mill) یکی از قطعات کلیدی در فرآیند آسیاب مواد اولیه در خطوط تولید خوراک دام و طیور محسوب می‌شود. استهلاک زودهنگام این قطعه، علاوه بر افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری، میتواند بازدهی دستگاه آسیاب صنعتی را کاهش داده و کیفیت محصول نهایی را تحت تأثیر قرار دهد. طبق بررسی‌های انجام‌شده، عمر چکش آسیاب هایی که به‌درستی انتخاب نشده یا در شرایط نامناسب کار می‌کنند، ممکن است تا ۳۰٪ زودتر از حد استاندارد فرسوده شوند.
ما در مقاله چکش آسیاب چیست به طور کامل اجزا و روش کار چکش آسیاب و آسیاب چکشی را بررسی کردیم، اما برای بهینه‌سازی عملکرد آسیاب چکشی، باید به ساختار مواد، طراحی چکش، سرعت چرخش، فاصله بین چکش و توری، میزان رطوبت مواد اولیه و عوامل مکانیکی تأثیرگذار بر دستگاه توجه داشت. در این مقاله، ۷ تکنیک علمی و عملی برای افزایش طول عمر چکش آسیاب بررسی می‌شود.
۱. تنظیم صحیح فاصله بین چکش و توری آسیاب (Screen Clearance)
یکی از عوامل مؤثر در افزایش طول عمر چکش، تنظیم دقیق فاصله بین چکش‌ها و توری آسیاب است. اگر این فاصله کمتر از حد استاندارد باشد، اصطکاک بین چکش و توری افزایش یافته و موجب سایش سریع‌تر سطح چکش می‌شود. از سوی دیگر، فاصله بیش از حد میتواند باعث افزایش اندازه ذرات خروجی شده و کیفیت خرد شدن را کاهش دهد.
فاصله مناسب بین چکش و توری بسته به نوع دستگاه و مواد اولیه، معمولاً بین ۵ تا ۱۵ میلی‌متر (mm) تنظیم می‌شود. استفاده از توری‌های سختکاری‌شده با مش‌بندی مناسب (Mesh Size) میتواند استهلاک چکش‌ها را کاهش داده و اندازه ذرات خروجی را یکنواخت‌تر کند.
البته یاد آور میشویم که موضوع افزایش عمر چکش آسیاب به گفته برخی منابع، میتواند باز هم متغیر باشد و باید متناسب با نوع چکش و آسیاب تصمیم گیری دقیق گرفته شود.
۲. انتخاب متریال مناسب برای چکش آسیاب (Hammer Material Selection)
قطعای یکی از عوامل افزایش طول عمر چکش آسیاب، جنس چکش است که تأثیر مستقیمی بر میزان دوام و مقاومت آن در برابر ضربه و سایش دارد. چکش‌های ساخته‌شده از فولاد نرم (Mild Steel) عمر کوتاهی دارند و برای آسیاب مواد سخت مناسب نیستند. در مقابل، استفاده از چکش‌های ساخته‌شده از فولاد آلیاژی سختکاری‌شده (Hardened Alloy Steel) یا فولاد کروم-مولیبدن (Chromium-Molybdenum Steel – CrMo) میتواند مقاومت در برابر سایش را تا ۴۰٪ افزایش دهد.
فولاد فنری (Spring Steel – CK75, CK60) به دلیل انعطاف‌پذیری بالا و مقاومت در برابر تنش‌های ضربه‌ای، یکی از بهترین گزینه‌ها برای چکش‌های آسیاب محسوب می‌شود. این نوع فولاد قابلیت برگشت‌پذیری بالایی دارد و در اثر ضربه دچار ترک یا شکستگی نمی‌شود.
۳. تعویض به‌موقع چکش‌های فرسوده (Timely Hammer Replacement)
فرسودگی چکش‌های آسیاب تأثیر منفی بر بازدهی خردایش، مصرف انرژی و کیفیت نهایی خوراک دام دارد. اگر چکش‌ها بیش‌ازحد فرسوده شوند، موتور دستگاه برای جبران کاهش راندمان، نیاز به گشتاور (Torque) بیشتری دارد که این موضوع میتواند مصرف انرژی را تا ۲۰٪ افزایش دهد.
برای افزایش طول عمر چکش آسیاب، چکش‌ها باید بعد از ۳۰۰ تا ۵۰۰ ساعت کار مداوم (Operating Hours) مورد بررسی قرار گیرند. در آسیاب‌هایی که از چکش‌های دوطرفه (Double-Sided Hammers) استفاده می‌شود، پس از مستهلک شدن یک سمت، می‌توان چکش را برگرداند و از سمت دیگر آن استفاده کرد. این کار باعث می‌شود طول عمر چکش آسیاب تا ۲ برابر افزایش یابد.
۴. کنترل رطوبت مواد اولیه پیش از آسیاب کردن (Moisture Control in Feedstock)
رطوبت مواد اولیه یکی از عوامل تأثیرگذار بر عملکرد آسیاب چکشی است. مواد با رطوبت بالا (بیش از ۱۵٪ Moisture Content) به دلیل چسبندگی بالا، می‌توانند موجب افزایش فشار روی چکش‌ها شده و سایش را تسریع کنند. همچنین، ورود مواد مرطوب به آسیاب باعث کاهش ظرفیت خروجی و افزایش احتمال انسداد در سیستم آسیاب می‌شود.
کنترل میزان رطوبت از طریق استفاده از خشک‌کن‌های صنعتی (Industrial Dryers) یا پیش‌گرم‌کن‌های حرارتی (Pre-Conditioners) میتواند کارایی آسیاب را تا ۳۰٪ بهبود بخشد.
۵. روغن‌کاری منظم یاتاقان‌ها و بررسی قطعات متحرک (Lubrication & Mechanical Inspection)
یاتاقان‌های آسیاب چکشی وظیفه انتقال نیروی چرخشی موتور به محور آسیاب را بر عهده دارند. اگر این قطعات به درستی روغن‌کاری نشوند، مقاومت اصطکاکی بالا می‌رود و این موضوع موجب افزایش تنش بر روی چکش‌ها و سایر قطعات محرک خواهد شد.
یاتاقان‌های آسیاب باید هر ۲۰۰ ساعت کاری (Operating Hours) یک‌بار روغن‌کاری شوند. همچنین، استفاده از روغن‌های صنعتی با ویسکوزیته بالا (High Viscosity Industrial Lubricants) میتواند اصطکاک و گرمای تولیدشده در سیستم را کاهش داده و عمر چکش‌ها را افزایش دهد.
۶. تنظیم سرعت چرخش چکش‌ها متناسب با نوع مواد اولیه (Rotor Speed Optimization)
چرخش چکش‌ها در آسیاب چکشی با سرعت‌های متفاوتی انجام می‌شود که معمولاً بین ۲۵۰۰ تا ۴۰۰۰ دور در دقیقه (RPM – Revolutions Per Minute) متغیر است.
سرعت بیش‌ازحد زیاد، نیروی ضربه‌ای بالاتری ایجاد می‌کند که میتواند باعث ایجاد ترک‌های میکروسکوپی (Microfractures) در سطح چکش شده و منجر به شکست زودرس آن شود. در مقابل، سرعت‌های پایین ممکن است باعث کاهش کارایی خردایش و افزایش مصرف انرژی شود.
انتخاب سرعت بهینه برای آسیاب چکشی بستگی به نوع مواد اولیه دارد:
- برای مواد سخت و دانه‌ای مانند ذرت (Corn) و سویا (Soybean Meal)، سرعت‌های بالاتر (۳۵۰۰ تا ۴۰۰۰ RPM) توصیه می‌شود.
- برای مواد فیبری مانند سبوس گندم (Wheat Bran) و یونجه (Alfalfa Hay)، سرعت‌های پایین‌تر (۲۵۰۰ تا ۳۲۰۰ RPM) مناسب‌تر هستند.
۷. استفاده از چکش‌های دوبل برای کاهش هزینه‌های تعویض (Double-Sided Hammer Utilization)
چکش‌های معمولی پس از فرسایش نیاز به تعویض دارند، اما چکش‌های دوبل به دلیل طراحی دوطرفه این امکان را دارند که پس از مستهلک شدن یک سمت، از سمت دیگر آن‌ها استفاده شود.
این ویژگی باعث کاهش هزینه‌های تعویض و تعمیرات تا ۵۰٪ می‌شود و در کنار آن، باعث افزایش تعادل دینامیکی روتور (Dynamic Rotor Balancing) و کاهش فشار روی سایر قطعات آسیاب و افزایش طول عمر چکش آسیاب خواهد شد.
نتیجه‌گیری
بهینه‌سازی عملکرد و افزایش عمر چکش آسیاب، نیازمند رعایت فاکتورهایی مانند انتخاب متریال مناسب، تنظیم دقیق فاصله چکش و توری، کنترل رطوبت مواد اولیه، تنظیم سرعت آسیاب و انجام تعمیرات دوره‌ای است. رعایت این اصول باعث می‌شود عمر مفید چکش‌ها افزایش یابد، و علاوه بر بهبود کارایی تجهیزات یدکی تولید خوراک، هزینه‌های تعمیرات کاهش پیدا کند و راندمان کلی خط تولید بهبود یابد.
چکش‌های آسیاب البرز صنعت (Damdarkala)، با استفاده از متریال‌های مقاوم در برابر سایش، طراحی بهینه و استانداردهای جهانی تولید می‌شوند. در صورتی که به دنبال چکش‌هایی با طول عمر بالا و هزینه نگهداری کم هستید، می‌توانید با کارشناسان ما در البرز صنعت تماس بگیرید و بهترین راهکار را برای خط تولید خود انتخاب کنید.
